Amarako historia Urumeari erabat lotuta dago. XIX.mendearen amaieran ibaiaren bideratzeak ahalbidetu zuen uholdeak izateko arriskua zuten hainbat lur-sail berreskuratzea, eta bertan donostiarrentzako etxebizitza berriak eraikitzea. XX.mendearen erdian, hiriak hazten jarraitu zuen ibaiaren ondotik eta Antso Jakituna eta Madrilgo Hiribidea sortu ziren, Anoetara iritsi arte. Eta orain, XXI.mendean Urumea auzoaren hazkundearen ardatz da berriro: lehenik Loiolako Erriberaren sorrerarekin, eta orain ibaiaren inguruko pasealekuarekin, etorkizuneko aldageltokiarekin eta Lorategi Hiriaren birsortzearekin.
Baina hedatzeaz gain, Amarak, Loiolako Erriberak eta Morlansek gune lagunkoiak, bizitzeko egokiak eta jasangarriak eskatzen dituzte. Hain zuzen ere, gazteen zein adineko pertsonen bizitza proiektu guztiak posible egingo dituzten auzoak. Bizi-kalitate gehiago eta hobeagoa dutenak. Etorkizuneko proiektuak eskainiko dituen jarduerak eta aberastasuna sortuko dituztenak. Hiriko hazkunde orekatua eta kohesionatua ahalbidetuko dituztenak. Ingurumen eta jasangarritasun hobeak izango dituztenak.
Horiek guztiak erronka konplexuak izango dira, ez bakarrik Amararentzat, Erriberentzat eta Morlansentzat, baita hiria osoarentzat ere. Eta erronka horiei erabakitasunez eta baikortasunez heldu nahi diegu. Izan ere, hiriaren historian zehar izan ditugun une zailei eta garrantzitsuei bat eginda aurre egin diegu. Eta auzo guztiak izango dira etorkizuneko hiriaren protagonistak. Izan ere, aurrera doan auzoa hobetzen doan hiria da.
Altza Donostiako auzo zaharrenetako bat da, historia handia duen auzoa da. Ia 900 urteko historia, egungo Altza osatzera eraman duten aurrerapenekin, aldaketekin eta mugarriekin. 2022an, kiroldegi berriak bidea egin du altzatarrek auzo atseginago, bizigarriago eta jasangarriago batean bizi daitezen. Hain zuzen ere, gazte zein adineko pertsona guztien bizitza proiektuak garatzen posible egingo duen auzoa.
Erronka konplexuak ditugu aurretik, ez bakarrik Altzan, baita hiri osoan ere. Eta erronka horiei jarrera erabakiorrarekin eta baikorrarekin heldu nahi diegu. Izan ere, historian zehar elkarrekin une kritikoak eta garrantzitsuak gainditu ditugu. Helburuak oso argi ditugu: bizi-kalitate hobea eta handiagoa duten auzoak lortzea; etorkizuneko proiektuak eskainiko dituen jarduera eta aberastasun ekonomikoa sortzea; hiriak hazkunde kohesionatua eta orekatua izatea; eta hiriaren ingurumena zein jasangarritasuna hobetzea.
Altzak oso harro esan dezake hazten jarraitzen duen auzo anitza dela. Izaera eta nortasun propioa duen auzo bateko kide izatearen harrotasuna. Gainerakoak bezalakoa ez den auzoa, gainerakoak bezalakoa ez den hirian. Horrela da Altza eta horrela da Donostia. Aurrera doan auzoa; hobetzen doan hiria.
“Ez dakizue Donostian duzuena baloratzen”. Aste honetan bertan hitz hauek esan dizkit Stefan Oelrich Bayer Farmako presidenteak. Oelrich jauna Donostian izan da aste honetan El Diario Vascok antolatutako Gipuzkoako Enpresa Foroan parte hartzen. Eta ez zen ari pintxoez, Kontxako badiaz edo gure bizi kalitateaz – horiek ezagutzeko aukera izan du ere –, baizik eta Alemaniako farmazia-multinazionalaren jabetza den Viralgen Donostiako ikerketa biosanitario zentroak duen maila tekniko eta kualifikazioari buruz ari zen.
“Alemanian ez dugu horrelako prestakuntza eta maila profesionala duen zentrorik”, esan zidan.
Miramongo Parke Teknologikoan Viralgenek duen instalazio berriak bisitatu ondoren mezu argia utzi zuen: Donostiak baldintza egokiak ditu Bayer-en bio-iraultza estrategian eta arlo biosanitarioan mundu osoan hiri erreferente izateko.
Eta munduko farmazia-enpresa nagusietako baten zuzendaritza-kide alemaniar batek egindako hausnarketa honek lagundu gaitzake askotan zarata egiten duten hainbat gauzen artean oharkabean pasatzen den zerbaitetan atentzioa jartzen. Donostiak lehen mailako ingurunea osatzen duten eragile eta aktoreen ehuna du. Eta horretaz jabe da 2030eko Donostiako Plan Estrategikoa, eta horregatik jasotzen du etorkizuneko apustu nagusietako bat bezala.
Aste honetan bertan Udalak, Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak Donostia International Physics Center-eko (DIPC) instalazioak handitzeko proiektua aurkeztu dugu. Pedro Miguel Etxenikek zuzentzen duen gure hiriko nazioarteko ospe handiko zentroak 6.200 metro karratu gehiago izango ditu laborategi eta ikertzaileentzako lan-eremu gehiago hartzeko. Bertan, egun, 35 nazionalitate ezberdinetako 247 ikertzailek lan egiten dute, eta horien artean bi Nobel saridun daude.
Era berean, maiatzean hiru erakundeok eta Euskal Herriko Unibertsitateak Ibaetako kanpusean ikerketa kuantikora zuzenduta egongo den eraikin berria aurkeztu genuen. Zentro horrek bi urte barru 300 ikertzaile hartuko ditu, hain zuzen ere, neutronikan, kimika aurreratuan eta material berrien ikerketan lan egingo duten ikertzaileak. Guztira 12 milioi euroko inbertsioa egingo da konputazio kuantikoko polo bat modu teoriko eta praktikoan garatzeko. Eta superkonputagailuen bidez, egun pentsaezinak diren desafio matematikoei aurre egingo diegu.
Halaber, maiatzean ere, hiru erakundeok Basque Culinary Center-aren bigarren eraikina hartuko duen proiektua aurkeztu genuen. Bertan, Gastronomy Open Ecosistem ekimena garatuko da eta, horri esker, gure hiriak eta lurraldeak gastronomia arloko ikerketan duen garrantzia indartuko dute. Guztira 26 milioi euroko inbertsioa egingo da, hezkuntza- eta berrikuntza-gune berri bat sortzeko, Euskadiko eta munduko beste hainbat lekutako ikasleek karrera profesionala gara dezaten, gure hiriak ospe handia duen arloan.
Lehengo astean ere, Donostiako Eskusaitzeta industrialdean eraikitzen ari den mugikortasun elektrikoko Mubil zentroaren aurkezpenean parte hartzeko aukera izan nuen. Zentro honek etorkizuneko arlo giltzarri batean erreferente izan nahi du. Donostiako Udalak parte hartzen du arlo publiko eta pribatuaren arteko elkarlanean oinarritutako proiektu honetan. Eta bertan, lurraldeko enpresa traktoreek teknologia partekatuko dute Gipuzkoa mugikortasun elektrikoan Europako motore izan dadin. Guztira arlo publiko eta pribatuaren artean 45 milioi euroko inbertsioa egingo dugu, maila tekniko altuko eta kualifikatutako enplegua sortuz.
DIPCren handitzea, Ibaetako konputazio kuantikoko zentroa, Basque Culinary Center-eko berrikuntza gastronomikoko proiektua eta Mubil mugikortasun elektrikoko zentroa. Erakundeon apustu sendoa dira, asmo handiko inbertsio eta konpromisoekin.
Udala hirian bultzatzen ari den Talent House IIa laster bihurtuko da errealitate, aipatutako proiektuek izango dituzten beharrei erantzuteko, bertako talentua atxikitzeko, baina era berean talentu berriak erakartzeko lehiakorrak izateko.
Hori guztia gertatzen ari da Donostian. Eta horrela gertatzen ari da gure hiria duela urteak apustu sendoa egiten ari delako, segidako asmoa errealitate bihurtzeko: zientzian eta ezagutzan erreferente izateko. Eta honek guztiak hitzetik harago erabakiak eta konpromiso ekonomikoak hartzera behartzen gaitu. Eta horretan lanean ari gara euskal erakundeok. Donostiako etorkizunean giltzarri izango da zientzia eta ikerkuntzaren hiria bezala sendotzea, hain zuzen ere, ezagutza aberastasuna sortuko duen aktibo biderkatzaile eta inspiratzaile izango duen hiria izatea. Hori da Donostiaren etorkizuna, dagoeneko iritsi den etorkizuna.
Emakumezkoen kirolak poz handiak eman dizkio berriro ere Donostiari. Hori dela eta, aitorpena egin diegu elite mailan lehiatzen diren hiriko emakumezkoen taldeei denboraldi honetan egindako lanagatik. Donostiako klubek urte asko daramate lan handia egiten, harrobitik hasita, eta horri esker, Donostia estatuan maila gorenetan lehiatzen diren emakumeen talde gehien duten hirien artean bigarren postuan da, eta lehenengoa da baldin eta talde bakoitzeko biztanle-kopurua kontuan hartzen bada.
Horregatik, atzokoan, taldekako kirolean elite mailan lehiatzen diren klubak elkartu genituen, merezi duten aitortza jasotzeko. Eta, bertan, Real Sociedad-eko futbol eta hockey, Txuri Urdin Iztoz Hockey, Txuri Berri Curling, Club Gimnasia Ritmica Donosti, Super Amara Bera Bera, IDK Euskotren eta Atletico San Sebastian-eko atletismo taldeen kirolari eta ordezkariekin egoteko aukera izan dugu, eskerrak emateko denboraldi honetako zein azken urteetako lorpenengatik, hirian emakumeen kirolak duen indarra erakusten dutelako.
Arraun Lagunak, Atletico SS, Bera Bera Eskubaloia, Kaiarriba Donostiarra eta Gimnasia Ritmica Donosti-ko kideak
Aitortza horren adierazle, klub guztiei gereziondo bat eman diegu, hain zuzen ere, hilabete batzuk barru Anoetako Estadiotik gertu landatuko diren gereziondoak. Asmoa da, emakumeen kirolarien lorategia izena izango duen tokian landatzea, emakumeen kirola eta bere indarra aitortzeko eta ikustarazteko. Izan ere, emakumeen taldeek historia egiten ari dira, ez bakarrik kirol mailan, baita zabalagoa eta konplexuagoa den gai batetan ere, alegia, berdintasun erreala eta eraginkorrean.
Gaur egungo neska gazteek zuek zaituzte eredu, eta etorkizunean zuek lortu dituzuen garaipenak izango dituzte ispilu. Asko disfrutatzen dugu zuekin eta zuen lorpenekin. Hiria emakumeen kirolagatik ere ezaguna izatea lortu duzue. Historia egiten ari zarete. Eta bide horretan bidelagun izango gaituzue.
Goazen Neskak!
IDK Euskotren, Txuri Berri Curling, Txuri Urdin Izotz Hockey eta Real Sociedadeko futbol eta hockey taldeetako kideak
Urketari bat gehitu zitzaion larunbatean Raimundo Sarriegi omentzeko bere izena daraman plazan dagoen eskultura multzora. Nino Barriuso artistak egin du irudia eta Union Artesana elkartearen 150.urteurrenaren ospakizunen barruan jari da. Helburua da hainbat pertsonak eta elkartek egindako lana aitortzea emakumeen eta gizonen arteko berdintasunean oinarritutako jaiak lortzeko.
Urtarrilaren 20an danborrada asko Sarriegi plazatik pasatzen dira maisuari errespetua adieraztea. Une horretan hiri bezala sentitzen dugun harrotasuna adierazten dugu.
Hemendik aurrera, gure harrotasuna adierazteaz gain, garena erakutsiko dugu: berdintasunean jaiak bizi, landu, kolaboratu eta disfrutatzen dituen gizartea.
Historia pixka bat
Jose Lopetegi Goikoetxeak egin zuen Raimundo Sarriegiren omenez 1964.urtean Narrika kalearen ondoan jarri zen eskultura. 1972.urtean elkarte gastronomikoek bultzatuta eskulturari hormigoiz egindako danborjolearen eskultura gehigu zitzaion.
Hormigoizko eskultura brontzezko eskultura batengatik aldatu zen 2002.urtean. Nino Barriuso artistak egin zuen eskultura eta plazaren birmoldaketaren amaierarekin batera jarri zen. Eskultura multzoari San Sebastian martxaren letra erantsi zitzaion.
Orain, Kresala Elkarteak sortutako lehen danborrada mistoaren sorreratik 40 urte pasa direnean, aurrerapausoa egin zutenei omentzeko eta eskerrak emateko unea da, baita urte batzuren ondoren haurren danborradan atera ziren lehen neskei ere, gure jai nagusiena berdintasunean ospa dezagun.
Hilabete batzuk barru Sarriegi plaza berrituko da. Eskultura multzoa hobetuko da eta plazan bertan leku ikusgarriago batean jarriko da. Bertan, donostiarrok omenaldia egiten jarraitu ahal izango diogu urtero urtarrilaren 20arekin batera.
Eskerrik asko urketaria donostiarrok hain gustuko dugun eskultura multzoa osatzeko lan egin duzuen pertsona guztiei. Zorionak Union Artesana! Gora Donostia!
2020.urtea hasi berri den honetan, amaitu berri den urtearen balantzea eta hasi berri den urtearen erronkei begiratzeko unea iritsi zaigu.
Donostian hainbat proiektu garatzen ari dira, eta horietako batzuk tamaina handikoak dira, eta horiei esker hiriko hainbat gune onerako erabat aldatuko dira. Hortaz, 2019ko balantzea positiboa dela esan dezakegu, izan ere, hiriak jauzi kualitatiboa egiteko hainbat proiektu martxan jarri dira.
Udalak eta Udal gobernuak argi dugu zeintzuk diren lehentasunak. Gobernu Programa bat dugu, eta 2020rako inbertsioak lehenesten dituen aurrekontua dugu. Horiek izango dira jarraibidea, eta horiei esker bizi dugun hiria imajinatzen duguna egingo dugu.
Proiektuak
Amaitu berri den urteak, besteak beste, segidako proiektuen garapena ikusi du: Bretxaren lanen eboluzioa; Espartxo zubiaren eraikuntza eta Astiñeneko zubi berriaren lanen hasiera; Urumearen ubidea zabaltzeko bigarren fasearen lanen hasiera; Aiete eta Morlans arteko hiriko lehen igogailu inklinatua, eta Larratxoko igogailu inklinatuaren lanen garapena.
2019an hainbat proiektu hasi edo amaitu dira, eta 2020a urte garrantzitsua izango da garapenean dauden proiektuentzat, zein hasi gabe dauden beste hainbatentzat, besteak beste, honakoak: Altzako kiroldegia, Matigoxotegiko futbol zelaia, Yoldi kiroldegia, Zubietako hockey zelaia, Anoetako miniestadioa, Antxo Jakitunaren lanen amaiera edo Loiolako bulebarizazioaren lanen jarraipena.
Mugikortasuna
2019an aurrerapen handia izan dute Topoaren igarobidearen lanek. Ibilbide berria egiteko indusketa lanak oso aurreratuak daude, eta 2020a urte garrantzitsua izango da proiektuarentzat. Horren harian, donostiarrei eskaera bat egin nahi diet: pazientzia izateko eta zentzudun izateko San Martin kalearen itxierari aurre egiteko. San Martin kalea uztailean itxiko da, eta Mugikortasun departamentuak plangintza prest du itxierari aurre egiteko, hain zuzen ere, guztion laguntza beharko duen plangintza.
Era berean, 2019ko abenduan lanak esleitu ondoren, 2020a beste proiektu garrantzitsu baten lanen hasierako urtea izango da: Atotxako Abiadura Handiko trenaren geltokia. Lanak apirilean hastea aurreikusita dago. Eta bi proiektu horiek hiriko mugikortasuna erabat aldatzeko etamugikortasunaren eskemaren diseinuak aurrera pausoak ematen jarraitzeko aukera emango dute.
Bizikletak ere protagonismoa izango du 2020an. Lehen seihilekoan dBizi zerbitzu publikoaren lizitazioa egingo da, eta horri esker sistema mixto bat jartzeko aukera emango du, bizikleta zein geltoki gehiagorekin, eta auzo guztietara modu progresiboan zabalduz. Gainera, Altza eta Larratxoren arteko, eta Kursaal eta Bulebarraren arteko bidegorri zatien diseinuak ahalbidetuko dute bidegorri sarea handitzea, lehen kasuan, eta hobetzea bigarrenean.
Halaber, mugikortasunarekin lotura duten hainbat proiekturentzat urte garrantzitsua izango da, besteak beste, segidakoentzat: Autobus Elektriko Adimentsua 17.linean jartzeko proiektuaren diseinua eta definizioa – Eusko Jaurlaritzarekin eta Gipuzkoako Foru Aldundiarekin elkarlanean -; Marrutxipiko lotunea sortzeko proiektuaren onarpena; Taxien ordenantza berriaren onarpena; eta Isabel II kalea oinezkoentzat egiteko lanen hasiera.
Jarduera urbanistikoak eta ondarea
2020an lehentasuna izango da etxebizitzak eraikitzeko garapen urbanistikoen plangintzan eta tramitazioan aurrerapausoak egitea, dagoen eskaerari erantzun egokiagoa emateko.
Hortaz, Udalak Hiri-lorategia, Aldakonea edo Infernuaren garapenak, eta Alde Zaharreko Plan Bereziaren idazketa bultzatzen jarraituko du, eta era berean, 2020a urte garrantzitsua izango da, Plan Orokorraren berraztertzen hasiko duelako. Eta Plan Orokorra izango da etorkizuneko hiria planifikatzeko oinarrizko tresna.
Halaber, urtearen hasieran PEPPUC delakoaren hasierako onarpena egingo da, eta bertan, 250 elementu berri sartuko dira, eta horri esker, hiriak ondarearen babesa eta garapen berriak uztartzeko aukera izango du.
Ekonomiaren garapena
2020a Eskusaitzeta industrialdearen komertzializazioaren hasierako urtea izango da. Eta horren adibide izango dira, Zardoya-OTIS edo Mubil elektromugikortasun zentroa bertan ezartzeko lanen hasiera.
Gainera, behin 2019aren amaieran Miramongo hirigintza-baldintzak malgutzen dituen Plan Berezia onartuta, 2020an enpresa berriak iritsiko dira Miramongo Parke Teknologikora. Horiei esker, hirian kalitatezko enplegua sortzeko aukerak sustatuko dira, eta beraz, langabezia-tasa gutxitzeko aukera emango du. Eta horrek hiri kohesionatuagoa egiteko aukera emango du.
Donostia Kulturak 30 urte
Urte berriak urteurren oso berezia dakar: Donostia Kulturaren 30. urteurrena. Eta urteurrenak aukera emango digu kultur-etxe sarea eta hiriko beste hainbat kultura-ekipamendu balioan jartzeko, baita hiriak duen kultura jarduera oparoa ere.
Ildo beretik, Udalak Literaktum bezalako festibalak bultzatzen jarraituko du, eta Urgull-eko Hiriaren Historiaren Museoarentzat edota San Telmo Museoarentzat urte garrantzitsua izango da. Izan ere, Urgulleko museoan hainbat berrikuntza egingo dira, eta San Telmo euskal sormenaren zentroan bilakatzeko pausoak emango dira. Eta hori guztia, Cristina Iglesiasen eskultura Itsasargiaren etxean jartzeko, edo Miramar Jauregian Richard Serraren eskultura jartzeko proiektuak ahaztu gabe.
Era berean, behin lehengo astean Eusko Jaurlaritzak Haizearen Orraziari Monumentu Multzo izendapena emanda, 2020a Haizearen Orrazia Gizateriaren Ondare izendatzeko hautagaitza aurkezteko talde sustatzailea osatzeko urtea izango da.
Donostia hobeagoa hiritarrekin elkarlanean
Azkenik, Udalak 2020an lanean jarraituko du donostiarrei ematen dien zerbitzuak hobetzeko, eta hiritarrekin elkarlanean arituko da hurrengo urteko aurrekontuak diseinatzeko prozesu partehartzailearen bitartez.
Ekialdeko barrutia sendotzea izango da beste erronketako bat. Horretarako osaera berria izango du barrutiaren batzarrak. Eta helburua argia da, hiritarrekin elkarlanean jarraitzea Donostia hobeago bat egiteko.
