Altza Donostiako auzo zaharrenetako bat da, historia handia duen auzoa da. Ia 900 urteko historia, egungo Altza osatzera eraman duten aurrerapenekin, aldaketekin eta mugarriekin. 2022an, kiroldegi berriak bidea egin du altzatarrek auzo atseginago, bizigarriago eta jasangarriago batean bizi daitezen. Hain zuzen ere, gazte zein adineko pertsona guztien bizitza proiektuak garatzen posible egingo duen auzoa.
Erronka konplexuak ditugu aurretik, ez bakarrik Altzan, baita hiri osoan ere. Eta erronka horiei jarrera erabakiorrarekin eta baikorrarekin heldu nahi diegu. Izan ere, historian zehar elkarrekin une kritikoak eta garrantzitsuak gainditu ditugu. Helburuak oso argi ditugu: bizi-kalitate hobea eta handiagoa duten auzoak lortzea; etorkizuneko proiektuak eskainiko dituen jarduera eta aberastasun ekonomikoa sortzea; hiriak hazkunde kohesionatua eta orekatua izatea; eta hiriaren ingurumena zein jasangarritasuna hobetzea.
Altzak oso harro esan dezake hazten jarraitzen duen auzo anitza dela. Izaera eta nortasun propioa duen auzo bateko kide izatearen harrotasuna. Gainerakoak bezalakoa ez den auzoa, gainerakoak bezalakoa ez den hirian. Horrela da Altza eta horrela da Donostia. Aurrera doan auzoa; hobetzen doan hiria.
Legealdi hau ziurgabetasunaren legealdia izan da, COVID19a eta Europak bizi duen gerra direla eta. Ondorioei aurre egiteko prest egotea dagokigu. Eta horretarako, eraginkorrena da zuzenean aurre egitea eta ez uko egitea.
Baliabideak eta indarguneak ditugu datorrenari aurre egiteko. Donostian sinesten dudalako. Gaur inoiz baino garrantzitsuagoa da oinarri sendoak izatea, eta hori egin dugu 2030eko Plan Estrategikoan.
COVID19ak Udalaren lanean zein egoera ekonomikoan eragina izan du, baina eraginik handiena gure gizartean izan du. Donostiarrok osatzen ditugun eragile guztiok sarean lan egiten badugu datorrenari aurre egiteko gai izango gara.
Donostiaren erradiografia egiterakoan inozoa litzateke arazoak ditugula ukatzea. Baina inozoa da ere arazoak daudela bakarrik ikusarazi nahi izatea. Datu guztiak kontuan hartu behar dira indarguneak zaintzeko eta dauden arazoei aurre egiteko.
Hiri kohesionatua
Gobernu Programaren ardatzen jomuga hiritarrak zaintzea da. Gehien behar dutenak zaintzen dituen komunitatea Donostia hiri kohesionatua izateko, eta hiri osoan bizi kalitate handiagoa eta uniformea izateko.
Donostiak pauso nabarmenak eman ditu aukera ezberdinak zein aberastasuna sortzeko esparru ezberdinetan. Zientziaren hiria izateko apustua bere fruituak ematen hasi da, baina gainerako sektoreak baztertu gabe, izan ere Donostia arlo askotan erreferente egin dute.
Etxebizitza eta iraunkortasuna
Etxebizitzaren arazoa da gehien kezkatzen jarraitzen gaituena. Legealdian zehar hainbat ekimen egin dira etxebizitza gehiago egiteko zein merkatutik at zeudenak merkaturatzeko. Loiolako Kuartelei buruzko akordioa oso gertu dago, eta horrek etxebizitza gehiago egiteko aukera emango digu.
Iraunkortasunak eskatzen du egungo beharrak asetzea etorkizuneko belaunaldien beharrak konprometitu gabe. Eta beti ingurumenaren zaintzari, ekonomiaren hazkundeari eta gizartearen garapenari uko egin gabe.
Turismoak historikoki aberastasuna sortu du Donostian. Plan Orokorraren bidez desorekak ekiditeko limiteak ezarri ditugu. Gainera, tasa turistikoa sortzearen alde egiten jarraitzen dugu, donostiarrei eskaintzen dizkiogun zerbitzuak hobetzeko.
Garraio publikoa eta mugikortasuna
Garraio publikoak eta bizikletak indar handia hartu dute. Gertatu diren aldaketak, esaterako, Loiolako edo Añorgako bulebarizazioak edo Kontxako espaloia zabaltzea, hoberako izan dira.
Dena den, hurrengo hilabeteetan gure konpromisoa izango da datozen aldaketak ondo azaltzea, entzutea eta hiritarrak zein eragileak aldaketa horien parte egitea. Azaldu, entzun eta ekarpenak jaso. Dena izango da ona hobetzeko.
Nortasuna, balio demokratikoak eta bizikidetza
Euskara, kultura eta sorkuntza aniztasuna sustatzen dituen hiria izaten jarraitu nahi dugu. Kultura Donostian K-rekin idazten da, izan ere, euskararekin batera gure nortasunaren ezaugarri nagusienetakoa da.
Donostia ez dago Europan eta munduan sortu diren arriskuetatik kanpo. Gaur inoiz baino beharrezkoa da balio demokratikoak, errespetua eta bizikidetza sustatzea populismoei aurre egiteko.
Etorkizuna
Etorkizuneko erronkei aurre egiteko tresnetako bat Europako Next Funtsak dira, eta zalantzarik gabe Donostiak ondo baino hobeto egin ditu etxekolanak: 26 milioi jaso ditugu hainbat proiektu garatzeko eta beste 21 milioi eurori buruzko erantzunaren zain gaude.
Donostia|ren aurrerabidea beti egon da hiritarren ekimenari lotuta. Sentsibilitate guztiak batzeko unea da, modu konstruktiboan lan egiteko, ezberdintasun guztien gainetik Donostia kohesionatu baten alde.
“Ez dakizue Donostian duzuena baloratzen”. Aste honetan bertan hitz hauek esan dizkit Stefan Oelrich Bayer Farmako presidenteak. Oelrich jauna Donostian izan da aste honetan El Diario Vascok antolatutako Gipuzkoako Enpresa Foroan parte hartzen. Eta ez zen ari pintxoez, Kontxako badiaz edo gure bizi kalitateaz – horiek ezagutzeko aukera izan du ere –, baizik eta Alemaniako farmazia-multinazionalaren jabetza den Viralgen Donostiako ikerketa biosanitario zentroak duen maila tekniko eta kualifikazioari buruz ari zen.
“Alemanian ez dugu horrelako prestakuntza eta maila profesionala duen zentrorik”, esan zidan.
Miramongo Parke Teknologikoan Viralgenek duen instalazio berriak bisitatu ondoren mezu argia utzi zuen: Donostiak baldintza egokiak ditu Bayer-en bio-iraultza estrategian eta arlo biosanitarioan mundu osoan hiri erreferente izateko.
Eta munduko farmazia-enpresa nagusietako baten zuzendaritza-kide alemaniar batek egindako hausnarketa honek lagundu gaitzake askotan zarata egiten duten hainbat gauzen artean oharkabean pasatzen den zerbaitetan atentzioa jartzen. Donostiak lehen mailako ingurunea osatzen duten eragile eta aktoreen ehuna du. Eta horretaz jabe da 2030eko Donostiako Plan Estrategikoa, eta horregatik jasotzen du etorkizuneko apustu nagusietako bat bezala.
Aste honetan bertan Udalak, Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak Donostia International Physics Center-eko (DIPC) instalazioak handitzeko proiektua aurkeztu dugu. Pedro Miguel Etxenikek zuzentzen duen gure hiriko nazioarteko ospe handiko zentroak 6.200 metro karratu gehiago izango ditu laborategi eta ikertzaileentzako lan-eremu gehiago hartzeko. Bertan, egun, 35 nazionalitate ezberdinetako 247 ikertzailek lan egiten dute, eta horien artean bi Nobel saridun daude.
Era berean, maiatzean hiru erakundeok eta Euskal Herriko Unibertsitateak Ibaetako kanpusean ikerketa kuantikora zuzenduta egongo den eraikin berria aurkeztu genuen. Zentro horrek bi urte barru 300 ikertzaile hartuko ditu, hain zuzen ere, neutronikan, kimika aurreratuan eta material berrien ikerketan lan egingo duten ikertzaileak. Guztira 12 milioi euroko inbertsioa egingo da konputazio kuantikoko polo bat modu teoriko eta praktikoan garatzeko. Eta superkonputagailuen bidez, egun pentsaezinak diren desafio matematikoei aurre egingo diegu.
Halaber, maiatzean ere, hiru erakundeok Basque Culinary Center-aren bigarren eraikina hartuko duen proiektua aurkeztu genuen. Bertan, Gastronomy Open Ecosistem ekimena garatuko da eta, horri esker, gure hiriak eta lurraldeak gastronomia arloko ikerketan duen garrantzia indartuko dute. Guztira 26 milioi euroko inbertsioa egingo da, hezkuntza- eta berrikuntza-gune berri bat sortzeko, Euskadiko eta munduko beste hainbat lekutako ikasleek karrera profesionala gara dezaten, gure hiriak ospe handia duen arloan.
Lehengo astean ere, Donostiako Eskusaitzeta industrialdean eraikitzen ari den mugikortasun elektrikoko Mubil zentroaren aurkezpenean parte hartzeko aukera izan nuen. Zentro honek etorkizuneko arlo giltzarri batean erreferente izan nahi du. Donostiako Udalak parte hartzen du arlo publiko eta pribatuaren arteko elkarlanean oinarritutako proiektu honetan. Eta bertan, lurraldeko enpresa traktoreek teknologia partekatuko dute Gipuzkoa mugikortasun elektrikoan Europako motore izan dadin. Guztira arlo publiko eta pribatuaren artean 45 milioi euroko inbertsioa egingo dugu, maila tekniko altuko eta kualifikatutako enplegua sortuz.
DIPCren handitzea, Ibaetako konputazio kuantikoko zentroa, Basque Culinary Center-eko berrikuntza gastronomikoko proiektua eta Mubil mugikortasun elektrikoko zentroa. Erakundeon apustu sendoa dira, asmo handiko inbertsio eta konpromisoekin.
Udala hirian bultzatzen ari den Talent House IIa laster bihurtuko da errealitate, aipatutako proiektuek izango dituzten beharrei erantzuteko, bertako talentua atxikitzeko, baina era berean talentu berriak erakartzeko lehiakorrak izateko.
Hori guztia gertatzen ari da Donostian. Eta horrela gertatzen ari da gure hiria duela urteak apustu sendoa egiten ari delako, segidako asmoa errealitate bihurtzeko: zientzian eta ezagutzan erreferente izateko. Eta honek guztiak hitzetik harago erabakiak eta konpromiso ekonomikoak hartzera behartzen gaitu. Eta horretan lanean ari gara euskal erakundeok. Donostiako etorkizunean giltzarri izango da zientzia eta ikerkuntzaren hiria bezala sendotzea, hain zuzen ere, ezagutza aberastasuna sortuko duen aktibo biderkatzaile eta inspiratzaile izango duen hiria izatea. Hori da Donostiaren etorkizuna, dagoeneko iritsi den etorkizuna.
Gaurko egunez, duela 86 urte, Jesus Maria de Leizaolak, gizon-emakume askok bezala, bere sorterri maitatua, Donostia, uztera behartua ikusi zuen bere burua, ordurako sarraski handiak eragin zituen Gerra Zibilaren ondorioz.
Egun señalatu hori aukeratu dugu hemen, Euskadi plazan, olibondo baten parean, Sebas Larrañagak egindako eskultura dotore hau jartzeko. Hirian, jendearen artean, izango dugu aurrerantzean gure lehendakari zaharra. Ziur naiz berari leku hau asko gustatuko zitzaiola, hemen jendearen joan etorria handia delako, eta bera ere horixe zelako azken finean, beste donostiar bat.
Eskerrak eman nahi dizkiot Gipuzkoako Foru Aldundiari eskultura hau Donostiari lagatzeagatik, eta gune publikoan jartzeko aukera emateagatik.
Gatazka Zibilak, urte luzez, pertsona askoren ametsak zapuztu eta herri honen etorkizuna baldintzatu zituen. Leizaolak berak horrela jasan zuen. Izan ere, 4 hamarkada igaro behar izango ziren Euskadira itzuli ahal izateko.
Gaurkoa, ordea, 1936 urteko irailak 12 hartan bizitakoaren kontrakoa da. Joan-etorria. Itzulera. Gaurkoan, Leizaola gogora ekarri nahi dugu eta.
Con mi llegada hoy a Euskadi, cumplo y doy fin a una misión que se me encomendó (…) Pido a los vascos la reconciliación y la paz, ese objetivo que ha movido mis gestos y actuaciones en los últimos diez años.
40 urtez erbestean egon ostean, 1979an, euskal lurrean, hori da Leizaola lehendakariak ozen aldarrikatu zuena: Adiskidetzea eta bakea. Horiek izan ziren bere desirak, eta horiegatik borrkatu zuen bere bizitza guztian.
Ezin ditugu ahaztu, Leizaola lehendakariak bezala, euren bizitzak eman zituzten pertsonak testuinguru historiko zail batean askatasunaren eta demokraziaren alde borrokatuz eta horiek babestuz. Haiek izan ziren bakea eta askatasuna desiratzen zuten pertsonen salbazio taulak.
Geuri, hemen gauden guztioi, dagokigu haiek hasitako bidean jarraitzea. Gu gara amaitu gabeko lanean jardun behar dugunak. Geuri dagokigu Bakearen, Askatasunaren eta Adiskidetzearen bidean aurrera egitea.
-Hemen duzue olibondoa: Bakearen ikur.
-Hemen dugu plaza, Euskadi Plaza: lur Askearen aldarri.
-Eta hemen Leizaola lehendakariaren begirada: Zubirantz begira. Adiskidetasuna oinarri duen zubi sendoari begira.
Denok gara gure aurrekoen eta ondorengoen zubi. Belaunaldien arteko lotura. Baina zubiek ere baliatzen digute bestearen tokian jartzea. Ezberdin bizi, pentsatu, maitatu edo sinesten dutenek elkar ulertzeko bideak jarriz.
Onartuko dizuet Jesus Maria de Leizaolari, geure Lehendakari Zaharrari, beti izan diodala miresmen eta kariño pertsonal handia. Alde batetik, jaiotzez donostiarra zelako. Bere ibilbidean asko egin zuen berak hiri honen alde. Eta bestetik, bera bezalako gizon-emakumeek ezin hobeto ordezkatzen dutelako zer den herrigintza, zer den benetako politika egitea, zer den herria eta aberria maitatzea.
Aurten ere, gure hiriko beste ikur baten 125.urteurrena ospatzen dugu, Pablo Sorozabal konpositorearena. Bere lanen artean “Gernika” kantata dago, gure herriaren bizirauteko gogoari eskainitako lana.
Doinu horren lerro batzuk horrela diote.
Haritza bezain lerden eta zutik, gero eta indartsuago.
Arrano beltzak alferrik datoz, lainoak baino gorago.
Euskal gaztedi guztiok erne, etsaia borrokatzeko
Hiltzaile horiek inoiz ez dute haritzik lurperatuko.
Hautsi gure kateak
piztu euskal legeak
ta hil artean bizi askatasunean
eta pakean.
Adiskidetzea eta pakea.
Eskerrik asko, Jesus Maria de Leizaola.
Eskerrik asko bihotz-bihotzez, Lehendakari Zaharra.
Behin Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Gorenaren epaia ezagututa – non eta eskatzen den Loiolako Kuartelen eraikinak PEPPUC delakoarekin babesteko – bi mezu zabaldu nahi ditutu. Alde batetik, zuhurtzia, oraindik aztertu gabeko gaiak daudelako, hain zuzen ere, Udalaren zerbitzu juridikoen esku dauden hainbat gai.
Eta bestetik, irmotasuna. Izan ere, gure helburua berdina izaten jarraitzen du: kuartelen lursaila hiriarentzat eskuratzea.
Helburu hori udal korporazioak aho batez hartutakoa da, eta amaiera arte borrokatuko dugu lortzeko. Eta horretarako gure esku dauden tresna guztiak erabiliko ditugu, nahiz eta batzuek zailtasunak jarri nahi dizkiguten. Ondarearen aitzakia erabili nahi dute ekiditeko lursail hori hiriak duen etxebizitza beharretara bideratu ahal izatea.
Uste dut guztiok bat egingo dugula esaterakoan lursail horrek ez duela kuartela izan behar. Eta kuartela izatea da Udaletxean ordezkaritzarik ez duen VOX alderdiak bere helegitearekin egin nahi duena.
Guk oso argi dugu: irmotasunez babestuko dugu hiriaren interesa. Eta interes hori da lursail hori gureganatzea Urumearen ibarraren garapena osatzeko, hiriguneari gehituz, eta etxebizitza beharrari erantzunez. Eta garapen horretan ekipamendu eta gune publiko berriak egongo dira.
Gure borondatea da jarri dizkiguten oztopoak gainditzeko lan egiten jarraitzea, betiere ahaztu gabe zein den gure helburua, eta hori lortzeko borrokatzen jarraituko dugula. Helegitea aurkeztea posible da eta guztiz beharrezkoa ikusten dugu hirien interesak defendatzeko.
Emakumezkoen kirolak poz handiak eman dizkio berriro ere Donostiari. Hori dela eta, aitorpena egin diegu elite mailan lehiatzen diren hiriko emakumezkoen taldeei denboraldi honetan egindako lanagatik. Donostiako klubek urte asko daramate lan handia egiten, harrobitik hasita, eta horri esker, Donostia estatuan maila gorenetan lehiatzen diren emakumeen talde gehien duten hirien artean bigarren postuan da, eta lehenengoa da baldin eta talde bakoitzeko biztanle-kopurua kontuan hartzen bada.
Horregatik, atzokoan, taldekako kirolean elite mailan lehiatzen diren klubak elkartu genituen, merezi duten aitortza jasotzeko. Eta, bertan, Real Sociedad-eko futbol eta hockey, Txuri Urdin Iztoz Hockey, Txuri Berri Curling, Club Gimnasia Ritmica Donosti, Super Amara Bera Bera, IDK Euskotren eta Atletico San Sebastian-eko atletismo taldeen kirolari eta ordezkariekin egoteko aukera izan dugu, eskerrak emateko denboraldi honetako zein azken urteetako lorpenengatik, hirian emakumeen kirolak duen indarra erakusten dutelako.
Arraun Lagunak, Atletico SS, Bera Bera Eskubaloia, Kaiarriba Donostiarra eta Gimnasia Ritmica Donosti-ko kideak
Aitortza horren adierazle, klub guztiei gereziondo bat eman diegu, hain zuzen ere, hilabete batzuk barru Anoetako Estadiotik gertu landatuko diren gereziondoak. Asmoa da, emakumeen kirolarien lorategia izena izango duen tokian landatzea, emakumeen kirola eta bere indarra aitortzeko eta ikustarazteko. Izan ere, emakumeen taldeek historia egiten ari dira, ez bakarrik kirol mailan, baita zabalagoa eta konplexuagoa den gai batetan ere, alegia, berdintasun erreala eta eraginkorrean.
Gaur egungo neska gazteek zuek zaituzte eredu, eta etorkizunean zuek lortu dituzuen garaipenak izango dituzte ispilu. Asko disfrutatzen dugu zuekin eta zuen lorpenekin. Hiria emakumeen kirolagatik ere ezaguna izatea lortu duzue. Historia egiten ari zarete. Eta bide horretan bidelagun izango gaituzue.
Goazen Neskak!
IDK Euskotren, Txuri Berri Curling, Txuri Urdin Izotz Hockey eta Real Sociedadeko futbol eta hockey taldeetako kideak
