Ezagutza da Donostiaren apustua

“Ez dakizue Donostian duzuena baloratzen”. Aste honetan bertan hitz hauek esan dizkit Stefan Oelrich Bayer Farmako presidenteak. Oelrich jauna Donostian izan da aste honetan El Diario Vascok antolatutako Gipuzkoako Enpresa Foroan parte hartzen. Eta ez zen ari pintxoez, Kontxako badiaz edo gure bizi kalitateaz – horiek ezagutzeko aukera izan du ere –, baizik eta Alemaniako farmazia-multinazionalaren jabetza den Viralgen Donostiako ikerketa biosanitario zentroak duen maila tekniko eta kualifikazioari buruz ari zen.

“Alemanian ez dugu horrelako prestakuntza eta maila profesionala duen zentrorik”, esan zidan.

Miramongo Parke Teknologikoan Viralgenek duen instalazio berriak bisitatu ondoren mezu argia utzi zuen: Donostiak baldintza egokiak ditu Bayer-en bio-iraultza estrategian eta arlo biosanitarioan mundu osoan hiri erreferente izateko.

Eta munduko farmazia-enpresa nagusietako baten zuzendaritza-kide alemaniar batek egindako hausnarketa honek lagundu gaitzake askotan zarata egiten duten hainbat gauzen artean oharkabean pasatzen den zerbaitetan atentzioa jartzen. Donostiak lehen mailako ingurunea osatzen duten eragile eta aktoreen ehuna du. Eta horretaz jabe da 2030eko Donostiako Plan Estrategikoa, eta horregatik jasotzen du etorkizuneko apustu nagusietako bat bezala.

Aste honetan bertan Udalak, Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak Donostia International Physics Center-eko (DIPC) instalazioak handitzeko proiektua aurkeztu dugu. Pedro Miguel Etxenikek zuzentzen duen gure hiriko nazioarteko ospe handiko zentroak 6.200 metro karratu gehiago izango ditu laborategi eta ikertzaileentzako lan-eremu gehiago hartzeko. Bertan, egun, 35 nazionalitate ezberdinetako 247 ikertzailek lan egiten dute, eta horien artean bi Nobel saridun daude.

Era berean, maiatzean hiru erakundeok eta Euskal Herriko Unibertsitateak Ibaetako kanpusean ikerketa kuantikora zuzenduta egongo den eraikin berria aurkeztu genuen. Zentro horrek bi urte barru 300 ikertzaile hartuko ditu, hain zuzen ere, neutronikan, kimika aurreratuan eta material berrien ikerketan lan egingo duten ikertzaileak. Guztira 12 milioi euroko inbertsioa egingo da konputazio kuantikoko polo bat modu teoriko eta praktikoan garatzeko. Eta superkonputagailuen bidez, egun pentsaezinak diren desafio matematikoei aurre egingo diegu.

Halaber, maiatzean ere, hiru erakundeok Basque Culinary Center-aren bigarren eraikina hartuko duen proiektua aurkeztu genuen. Bertan, Gastronomy Open Ecosistem ekimena garatuko da eta, horri esker, gure hiriak eta lurraldeak gastronomia arloko ikerketan duen garrantzia indartuko dute. Guztira 26 milioi euroko inbertsioa egingo da, hezkuntza- eta berrikuntza-gune berri bat sortzeko, Euskadiko eta munduko beste hainbat lekutako ikasleek karrera profesionala gara dezaten, gure hiriak ospe handia duen arloan.

Lehengo astean ere, Donostiako Eskusaitzeta industrialdean eraikitzen ari den mugikortasun elektrikoko Mubil zentroaren aurkezpenean parte hartzeko aukera izan nuen. Zentro honek etorkizuneko arlo giltzarri batean erreferente izan nahi du. Donostiako Udalak parte hartzen du arlo publiko eta pribatuaren arteko elkarlanean oinarritutako proiektu honetan. Eta bertan, lurraldeko enpresa traktoreek teknologia partekatuko dute Gipuzkoa mugikortasun elektrikoan Europako motore izan dadin. Guztira arlo publiko eta pribatuaren artean 45 milioi euroko inbertsioa egingo dugu, maila tekniko altuko eta kualifikatutako enplegua sortuz.

DIPCren handitzea, Ibaetako konputazio kuantikoko zentroa, Basque Culinary Center-eko berrikuntza gastronomikoko proiektua eta Mubil mugikortasun elektrikoko zentroa. Erakundeon apustu sendoa dira, asmo handiko inbertsio eta konpromisoekin.

Udala hirian bultzatzen ari den Talent House IIa laster bihurtuko da errealitate, aipatutako proiektuek izango dituzten beharrei erantzuteko, bertako talentua atxikitzeko, baina era berean talentu berriak erakartzeko lehiakorrak izateko.

Hori guztia gertatzen ari da Donostian. Eta horrela gertatzen ari da gure hiria duela urteak apustu sendoa egiten ari delako, segidako asmoa errealitate bihurtzeko: zientzian eta ezagutzan erreferente izateko. Eta honek guztiak hitzetik harago erabakiak eta konpromiso ekonomikoak hartzera behartzen gaitu. Eta horretan lanean ari gara euskal erakundeok. Donostiako etorkizunean giltzarri izango da zientzia eta ikerkuntzaren hiria bezala sendotzea, hain zuzen ere, ezagutza aberastasuna sortuko duen aktibo biderkatzaile eta inspiratzaile izango duen hiria izatea. Hori da Donostiaren etorkizuna, dagoeneko iritsi den etorkizuna.

Jesus Maria de Leizaola Lehendakariaren eskultura Euskadi plazan

Gaurko egunez, duela 86 urte, Jesus Maria de Leizaolak, gizon-emakume askok bezala, bere sorterri maitatua, Donostia, uztera behartua ikusi zuen bere burua, ordurako sarraski handiak eragin zituen Gerra Zibilaren ondorioz.

Egun señalatu hori aukeratu dugu hemen, Euskadi plazan, olibondo baten parean, Sebas Larrañagak egindako eskultura dotore hau jartzeko. Hirian, jendearen artean, izango dugu aurrerantzean gure lehendakari zaharra. Ziur naiz berari leku hau asko gustatuko zitzaiola, hemen jendearen joan etorria handia delako, eta bera ere horixe zelako azken finean, beste donostiar bat.

Eskerrak eman nahi dizkiot Gipuzkoako Foru Aldundiari eskultura hau Donostiari lagatzeagatik, eta gune publikoan jartzeko aukera emateagatik.

Gatazka Zibilak, urte luzez, pertsona askoren ametsak zapuztu eta herri honen etorkizuna baldintzatu zituen. Leizaolak berak horrela jasan zuen. Izan ere, 4 hamarkada igaro behar izango ziren Euskadira itzuli ahal izateko.

Gaurkoa, ordea, 1936 urteko irailak 12 hartan bizitakoaren kontrakoa da. Joan-etorria. Itzulera. Gaurkoan, Leizaola gogora ekarri nahi dugu eta.

Con mi llegada hoy a Euskadi, cumplo y doy fin a una misión que se me encomendó (…) Pido a los vascos la reconciliación y la paz, ese objetivo que ha movido mis gestos y actuaciones en los últimos diez años.

40 urtez erbestean egon ostean, 1979an, euskal lurrean, hori da Leizaola lehendakariak ozen aldarrikatu zuena: Adiskidetzea eta bakea. Horiek izan ziren bere desirak, eta horiegatik borrkatu zuen bere bizitza guztian.

Ezin ditugu ahaztu, Leizaola lehendakariak bezala, euren bizitzak eman zituzten pertsonak testuinguru historiko zail batean askatasunaren eta demokraziaren alde borrokatuz eta horiek babestuz. Haiek izan ziren bakea eta askatasuna desiratzen zuten pertsonen salbazio taulak.

Geuri, hemen gauden guztioi, dagokigu haiek hasitako bidean jarraitzea. Gu gara amaitu gabeko lanean jardun behar dugunak. Geuri dagokigu Bakearen, Askatasunaren eta Adiskidetzearen bidean aurrera egitea.

-Hemen duzue olibondoa: Bakearen ikur.

-Hemen dugu plaza, Euskadi Plaza: lur Askearen aldarri.

-Eta hemen Leizaola lehendakariaren begirada: Zubirantz begira. Adiskidetasuna oinarri duen zubi sendoari begira.

Denok gara gure aurrekoen eta ondorengoen zubi. Belaunaldien arteko lotura. Baina zubiek ere baliatzen digute bestearen tokian jartzea. Ezberdin bizi, pentsatu, maitatu edo sinesten dutenek elkar ulertzeko bideak jarriz.

Onartuko dizuet Jesus Maria de Leizaolari, geure Lehendakari Zaharrari, beti izan diodala miresmen eta kariño pertsonal handia. Alde batetik, jaiotzez donostiarra zelako. Bere ibilbidean asko egin zuen berak hiri honen alde. Eta bestetik, bera bezalako gizon-emakumeek ezin hobeto ordezkatzen dutelako zer den herrigintza, zer den benetako politika egitea, zer den herria eta aberria maitatzea.

Aurten ere, gure hiriko beste ikur baten 125.urteurrena ospatzen dugu, Pablo Sorozabal konpositorearena. Bere lanen artean “Gernika” kantata dago, gure herriaren bizirauteko gogoari eskainitako lana.

Doinu horren lerro batzuk horrela diote.

Haritza bezain lerden eta zutik, gero eta indartsuago.

Arrano beltzak alferrik datoz, lainoak baino gorago.

Euskal gaztedi guztiok erne, etsaia borrokatzeko

Hiltzaile horiek inoiz ez dute haritzik lurperatuko.

 

Hautsi gure kateak

piztu euskal legeak

ta hil artean bizi askatasunean

eta pakean.

Adiskidetzea eta pakea.

Eskerrik asko, Jesus Maria de Leizaola.

Eskerrik asko bihotz-bihotzez, Lehendakari Zaharra.

Izan zirelako gara!

Amaiera arte borrokatuko dugu Loiolako Kuartelen lur-saila hiriarentzat izan dadin

Behin Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Gorenaren epaia ezagututa – non eta eskatzen den Loiolako Kuartelen eraikinak PEPPUC delakoarekin babesteko – bi mezu zabaldu nahi ditutu. Alde batetik, zuhurtzia,  oraindik aztertu gabeko gaiak daudelako, hain zuzen ere, Udalaren zerbitzu juridikoen esku dauden hainbat gai.

Eta bestetik, irmotasuna. Izan ere, gure helburua berdina izaten jarraitzen du: kuartelen lursaila hiriarentzat eskuratzea.

Helburu hori udal korporazioak aho batez hartutakoa da, eta amaiera arte borrokatuko dugu lortzeko. Eta horretarako gure esku dauden tresna guztiak erabiliko ditugu, nahiz eta batzuek zailtasunak jarri nahi dizkiguten. Ondarearen aitzakia erabili nahi dute ekiditeko lursail hori hiriak duen etxebizitza beharretara bideratu ahal izatea.

Uste dut guztiok bat egingo dugula esaterakoan lursail horrek ez duela kuartela izan behar. Eta kuartela izatea da Udaletxean ordezkaritzarik ez duen VOX alderdiak bere helegitearekin egin nahi duena.

Guk oso argi dugu: irmotasunez babestuko dugu hiriaren interesa. Eta interes hori da lursail hori gureganatzea Urumearen ibarraren garapena osatzeko, hiriguneari gehituz, eta etxebizitza beharrari erantzunez. Eta garapen horretan ekipamendu eta gune publiko berriak egongo dira.

Gure borondatea da jarri dizkiguten oztopoak gainditzeko lan egiten jarraitzea, betiere ahaztu gabe zein den gure helburua, eta hori lortzeko borrokatzen jarraituko dugula. Helegitea aurkeztea posible da eta guztiz beharrezkoa ikusten dugu hirien interesak defendatzeko.

Goazen Neskak!

Emakumezkoen kirolak poz handiak eman dizkio berriro ere Donostiari. Hori dela eta, aitorpena egin diegu elite mailan lehiatzen diren hiriko emakumezkoen taldeei denboraldi honetan egindako lanagatik. Donostiako klubek urte asko daramate lan handia egiten, harrobitik hasita, eta horri esker, Donostia estatuan maila gorenetan lehiatzen diren emakumeen talde gehien duten hirien artean bigarren postuan da, eta lehenengoa da baldin eta talde bakoitzeko biztanle-kopurua kontuan hartzen bada.

Horregatik, atzokoan, taldekako kirolean elite mailan lehiatzen diren klubak elkartu genituen, merezi duten aitortza jasotzeko. Eta, bertan, Real Sociedad-eko futbol eta hockey, Txuri Urdin Iztoz Hockey, Txuri Berri Curling, Club Gimnasia Ritmica Donosti,  Super Amara Bera Bera, IDK Euskotren eta Atletico San Sebastian-eko atletismo taldeen kirolari eta ordezkariekin egoteko aukera izan dugu, eskerrak emateko denboraldi honetako zein azken urteetako lorpenengatik, hirian emakumeen kirolak duen indarra erakusten dutelako.

Aitortza horren adierazle, klub guztiei gereziondo bat eman diegu, hain zuzen ere, hilabete batzuk barru Anoetako Estadiotik gertu landatuko diren gereziondoak. Asmoa da, emakumeen kirolarien lorategia izena izango duen tokian landatzea, emakumeen kirola eta bere indarra aitortzeko eta ikustarazteko. Izan ere, emakumeen taldeek historia egiten ari dira, ez bakarrik kirol mailan, baita zabalagoa eta konplexuagoa den gai batetan ere, alegia, berdintasun erreala eta eraginkorrean.

Gaur egungo neska gazteek zuek zaituzte eredu, eta etorkizunean zuek lortu dituzuen garaipenak izango dituzte ispilu. Asko disfrutatzen dugu zuekin eta zuen lorpenekin. Hiria emakumeen kirolagatik ere ezaguna izatea lortu duzue. Historia egiten ari zarete. Eta bide horretan bidelagun izango gaituzue.

Goazen Neskak!

Urketari bat Sarriegi omentzeko eskultura multzorako

Urketari bat gehitu zitzaion larunbatean Raimundo Sarriegi omentzeko bere izena daraman plazan dagoen eskultura multzora. Nino Barriuso artistak egin du irudia eta Union Artesana elkartearen 150.urteurrenaren ospakizunen barruan jari da. Helburua da hainbat pertsonak eta elkartek egindako lana aitortzea emakumeen eta gizonen arteko berdintasunean oinarritutako jaiak lortzeko.

Urtarrilaren 20an danborrada asko Sarriegi plazatik pasatzen dira maisuari errespetua adieraztea. Une horretan hiri bezala sentitzen dugun harrotasuna adierazten dugu.

Hemendik aurrera, gure harrotasuna adierazteaz gain, garena erakutsiko dugu: berdintasunean jaiak bizi, landu, kolaboratu eta disfrutatzen dituen gizartea.

Historia pixka bat

Jose Lopetegi Goikoetxeak egin zuen Raimundo Sarriegiren omenez 1964.urtean Narrika kalearen ondoan jarri zen eskultura. 1972.urtean elkarte gastronomikoek bultzatuta eskulturari hormigoiz egindako danborjolearen eskultura gehigu zitzaion.

Hormigoizko eskultura brontzezko eskultura batengatik aldatu zen 2002.urtean. Nino Barriuso artistak egin zuen eskultura eta plazaren birmoldaketaren amaierarekin batera jarri zen. Eskultura multzoari San Sebastian martxaren letra erantsi zitzaion.

Orain, Kresala Elkarteak sortutako lehen danborrada mistoaren sorreratik 40 urte pasa direnean, aurrerapausoa egin zutenei omentzeko eta eskerrak emateko unea da, baita urte batzuren ondoren haurren danborradan atera ziren lehen neskei ere, gure jai nagusiena berdintasunean ospa dezagun.

Hilabete batzuk barru Sarriegi plaza berrituko da. Eskultura multzoa hobetuko da eta plazan bertan leku ikusgarriago batean jarriko da. Bertan, donostiarrok omenaldia egiten jarraitu ahal izango diogu urtero urtarrilaren 20arekin batera.

Eskerrik asko urketaria donostiarrok hain gustuko dugun eskultura multzoa osatzeko lan egin duzuen pertsona guztiei. Zorionak Union Artesana! Gora Donostia!

DONOSTIA 💙 BATERA BAGERA.

Donostiak 187.850 biztanle ditu

Donostiak 187.850 biztanleekin itxi zuen 2021.urtea. Hala diote demografia datuek. Bigarren urtez jarraian biztanlerian jaitsiera txikia izan dugu, eta ondorioz, 188.000 biztanletik jaitsi gara (2019an historian lehen aldiz gainditu genuen muga hori).

Datuak aztertuta honakoa ondorioztatu daiteke: biztanle-kopuruan jaitsierak bi fakotrek eregin dutela, alde batetik, 2020an COVID-19agatik izandako heriotza-tasaren handitzeak; eta bestetik, larrialdi egoera batek – osasun-larrialdia kasu honetan – eragin dezakeen mugikortasun eteteak.

Atzerritarren igoera

Azken urteetako joerari helduta, jaiotzez donostiarrak garenok zaharragoak gara, seme-alaba gutxiago ditugu, eta heriotzek eragindako galera ez dugu jaiotza berriekin konpentsatu. Hortaz, biztanle-kopuruaren jaitsiera txikiagoa izatea eragiten duena atzerritar kopuruaren igoera da.

2021aren amaieran atzerritar kopurua %1,7 igo zen, eta beraz, egun Donostiako biztanleen %8,7 atzerritarra da. Guztira, 16.277 atzerritar daude Donostian. Jatorri nagusienak Honduras, Nikaragua eta Moroko izaten jarraitzen dute, eta Kolonbiatik, Italiatik eta Venezuelatik etorritakoak dira gehien hazi direnak. Dena den, nahiz eta atzerritarren kopurua igo den, ez du konpentsatu eragin den biztanle-kopuruaren galera.

Hainbat indize

Hiriko adinak pixkanaka igotzen jarraitzen du eta alde handia dago jatorriz donostiarrak direnen eta atzerritarren arteko batez besteko adinaren artean. Hiriko batez besteko adina 46 urtekoa da (48 urte emakumeen kasuan eta 44 gizonezkoen kasuan), eta atzerritarrena bakarrik hartzen badugu 35 urtekoa da (35 emakumeen kasuan eta 34 gizonezkoen kasuan). 100urtetik gorako 125 pertsona daude, eta donostiar helduenak 110 urte ditu.

Zahartze indizieak ere gora egiten jarraitzen du, eta ondorioz, egun 65 urtetik gora 1,98 pertsona daude 15 urtetik beherako bakoitzeko. Eta jaiotza-tasa ere gero eta txikiagoa da eta datuak gordetzen direnetik historian izandako baxuena da (6,14).

Familia mota

Donostian 79.254 familia bizi gara. Eta gainerako datuen antzera, bizi diren familia motek gero eta pertsona gutxiagok osatzen dituzte. 2021ean batez beste 2,37 pertsona bizi ziren etxebizitza bakoitzean, eta gero eta pertsona gehiago bakarrik bizi da, guztira 24.114 pertsona bakarrik bizi da, hau da, familia guztien %32,1.

Datu guztiak ikusteko: www.donostia.eus